Nhìn chung thị trường chứng khoán có vẻ bất ổn với những người mua – bán chứng khoán ngắn hạn. Chính vì thế, những nhà đầu tư được gọi là ” dân lướt sóng”.
Tuy nhiên trên thực tế việc đầu tư ngắn hạn giúp tăng quy mô của dòng chảy vốn trên thị trường, tăng quy mô giao dịch và tăng tính thanh khoản của cổ phiếu. Với đầu tư ngắn hạn, nhà đầu tư mua khi giá xuống và bán ngay khi giá lên cũng giúp thị trường thăng bằng tạm thời.
“Lướt sóng” là một khái niệm mới và khá “dân dã” trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Trên thế giới, những nhà đầu tư ngắn hạn được gọi là các “Day Trader” hoặc “week trader”. Họ là những người mua bán cổ phiếu với chu kỳ rất ngắn, tính theo ngày, tuần, thậm chí có những người bằng các mẹo của mình mua bán nhỏ hơn giới hạn T+3.
Thị trường chứng khoán là tập hợp nhiều đối tượng nhà đầu tư: Cá nhân, tổ chức và mỗi cá thể lại có những đặc điểm khác nhau, nên có các mức ngại rủi ro khác nhau, mục tiêu đầu tư khác nhau, cách thức mua bán khác nhau.
Có những đối tượng đầu tư dài hạn, có những đối tượng đầu tư ngắn hạn, có người kết hợp cả đầu tư dài hạn và ngắn hạn. Tất cả những điều đó tạo nên thị trường và vẻ đẹp của thị trường; hơn nữa, những nhà đầu tư ngắn hạn cũng tạo nên những tác động tích cực đối với thị trường.
Mục đích cuối cùng của bất kể ai tham gia thị trường cũng là tìm kiếm lợi nhuận, do vậy mọi việc tiến hành đúng luật đều được chấp nhận. Thực tế, không bao giờ có sự đồng nhất trong cách mua bán (đầu tư) chứng khoán. Nhiều người không có thiện cảm với những đối tượng này, do họ chưa phân biệt được hay đồng nhất “dân lướt sóng” với những nhà đầu tư theo phong trào, những người mà mua bán theo kiểu “dựa chõ nghe hơi”.
Những người mua bán ngắn hạn có kiến thức cao, biết phân tích, xử lý thông tin và ra quyết định mua bán một cách chủ động, khác hẳn với những người đầu tư theo phong trào hành xử một cách thụ động, làm theo sự xúi giục hay hành vi của đối tượng khác.
Có nhiều nhà đầu tư theo phong trào cũng xác định sẽ mua bán ngắn hạn, nhưng lại không biết các yếu tố cần có để trở thành đối tượng này cũng như cách thức hành xử trên thị trường. Bản chất công việc của những nhà đầu tư ngắn hạn là tìm kiếm lợi nhuận dựa trên những dao động (dù là nhỏ nhất) của giá chứng khoán trên thị trường.
Trong khi những người đầu tư theo phong trào thường chỉ mua chứng khoán với hy vọng giá cả tăng 5% hay 10%/ngày để kiếm chênh lệch lớn trong thời gian ngắn. Thậm chí, có khi chỉ cần “nghe nói” giá của cổ phiếu X sẽ tăng 20%, thì những đối tượng này sẵn sàng mua vào và hy vọng sẽ lên đến mức đó. Về tâm lý, những nhà đầu tư ngắn hạn thường có tâm lý vững vàng, trong khi những nhà đầu tư theo phong trào thì dễ dao động, khiến hy vọng lắm nhưng thất vọng cũng nhiều. Do tìm kiếm lợi nhuận từ những dao động nhỏ của thị trường, nên nhà đầu tư ngắn hạn sẵn sàng bán ra khi có lãi, do vậy giúp cho giá chứng khoán ổn định và sự luân chuyển vốn của thị trường lớn.
Nhà đầu tư theo phong trào với hy vọng giá tăng mạnh và mang lại lợi nhuận lớn, do vậy khi giá tăng mạnh, nhưng chưa đến mức kỳ vọng thì họ không bán và “chờ” lên tiếp. Đây là một trong những nguyên nhân khiến khi thị trường tăng thì tranh mua ít bán, khi xuống thì tranh nhau bán, ít người mua và thị trường nóng lạnh bất thường và không ổn định.
Những diễn biến trần-sàn ồ ạt thời gian qua phần nào cho thấy, một bộ phận rất lớn nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán là đầu tư theo phong trào. Yếu tố tâm lý đám đông phổ biến, nên có những biểu hiện của một số đối tượng tác động vào các nhà đầu tư này để thực hiện hành vi lũng đoạn thị trường. Trái lại, nhà đầu tư ngắn hạn chuyên nghiệp luôn chủ động trước các diễn biến thị trường, nhờ các phẩm chất: Kiến thức tài chính tốt, thần kinh “thép”, khả năng phán đoán tâm lý đám đông…
Đối với những nhà đầu tư này, các cổ phiếu đều được đánh giá dựa trên khả năng lợi nhuận thu được từ các biến động giá, ít khi phân biệt blue-chips hay cổ phiếu “hạng ruồi”. Ngoài ra, trên thị trường chứng khoán Việt Nam, yếu tố may mắn, “liều lĩnh” và quan hệ rộng cũng góp phần không nhỏ vào sự thành công của các khoản đầu tư.
Một số phẩm chất cần có ở “dân lướt sóng” Có thể thấy một số đặc điểm sau của các nhà đầu tư ngắn hạn: – Năng khiếu. – Kiến thức tài chính cao. – Thần kinh “thép”. – Khả năng phán đoán tâm lý đám đông cực tốt. – Các giác quan nhanh nhạy. – Sức khoẻ dẻo dai. – Công bằng, khách quan (tức không để tình cảm chi phối đến quyết định mua bán, kiểu như quá yêu hay quá ghét một loại cổ phiếu, hạng ruồi hay thượng hạng đều như nhau-miễn mua bán có lợi nhuận).
